طراحی کارخانه تولید اتیلن (مدلسازی رآکتور)
شناخت وکشف کاتالیست های جامد و موارد کاربرد آنها در فرآیند های شیمیایی، تاثیر بسیاری بر انجام واکنش ها داشته است. بخش اصلی فرآیندهای کاتالیستی درصنایع شیمیایی وپتروشیمیایی مربوط به راکتورهای بستر ثابت می شود. برای تولید یک محصول بـا ظرفیـت بـالا و در نظـر گـرفتن مسـایل اقتصادی، اسـتفاده از راکتورهـای کاتالیسـتی بسـتر ثابـت یکـی ازگزینـه هـای پـیش رومـی باشـد. درفرایندها و واکنش های فاز گاز این نوع راکتورها اهمیت بیشتری پیـدا مـی کننـد. تعـداد بسـیاری ازواکنشهای کاتالیستی فاز گاز، وابستگی شدیدی به خواص کاتالیست دارند به طوری که در طراحی و مدلسازی این نوع از راکتورها درنظرگرفتن شرایط و خواص فیزیکی و شـیمیایی کاتالیسـت امـری ضروری و لازم می باشد. از نظر فرم ظاهری، یکی از عمومی تـرین حالت هـای یـک راکتورکاتالیسـتی بستر ثابت، راکتور چند تیوبی (Tubular Multi) می باشد. در تولید ماده اتـیلن اکسـاید(E0) در یک شرکت پتروشیمی معمولا، کاتالیست های نقره، دارای قابلیت گزینش پذیری % ۸۱-۷۹ می باشـند کـه مدت زمان عمر آنها تا ۲ سال می باشد. بازدارنده استفاده شده در این رآکتور کـه در جهـت کنتـرل سرعت واکنش و بهبود میزان گزینش پذیری کاتالیست استفاده می گردد، معمولا” ۱ و ۲- دی کلـرو اتان” با غلظت ppm 30-1 می باشد.


درمدلسازی یـک راکتـور کاتالیسـتی بسـترثابت، دوروش عمده معرفی شده است:
الف) روش هموژن
ب) روش هتروژن
شرط برابر بودن دمای توده فاز گاز وسطح کاتالیست و همچنین برابر بودن غلظت توده گاز و غلظت در سطح کاتالیست پایه و اساس روش هموژن می باشـد. درحالیکـه درروش هتـروژن ایـن برابری مفروض نمی باشد. درمدلهای هموژن، مجمـوع معـادلات موازنـه انـرژی و جـرم دررابطـه بـا کاتالیست و فازگاز مد نظراست. زمانی که فرض می گردد دمـای راکتـور و اجـزا ، تنهـا در راسـتای محور راکتور دارای تغییرات می باشد و این تغییرات در راستای شعاعی کم اهمیت می باشـد، مـدل را یک بعدی در نظر می گیرند. زمانی که فرض می گردد سرعت سیال در طی طـول راکتـور ثابـت است و به راستای شعاعی وابستگی ندارد، مدل به دست آمده یک مدل یک بعدی با جریان لولـه ای می باشد. درپاره ای از انواع مدل سازی، علاوه برجریان لوله ای، اختلاط محوری نیز مورد توجه قرار می گیرد که این امر جهت محاسبه متغیرهای غیر ایده ال در راکتـور و واقعـی تـر نمـودن تشـریح راکتور صورت می گیرد. به این مدل، مدل توزیع محوری گفته می شود. با توجـه بـه پیچیـدگی های این مدل، عموماً مدل یک بعدی درراستای مدلسازی یک راکتور کاتالیستی بسـتر ثابـت مـورد استفاده قرارمی گیرد. از طرف دیگر درمدل هتروژن، معادلات جداگانه موازنه جرم و انرژی بـرای فـاز گاز و کاتالیست با در نظر گرفتن گرادیان دمایی و غلظت نسبت به سـطح کاتالیسـت مـد نظـر مـی باشد. در نظر گرفتن گرادیان دما وغلظت درکاتالیست مدلسازی را پیچیده تر نشان می دهد. لازم بـه ذکر است هر دو مدل هموژن و هتروژن در مدلسازی یک راکتور کاتالیستی بستر ثابت، توسـط یـک سری معادلات دیفرانسیلی چند جزئی تشریح می گردند که این معادلات توسط روشـهای گونـاگون عددی و تحلیلی قابل حل می باشند. در زیر شماتیک نمودار جریانی فرآیند تولید اتیلن اکساید آورده شده است:
شرایط عمومی مدلسازی عبارتند از:
۱- مدل کردن یک راکتور چند تیوبی از نوع بستر پر شده صنعتی مد نظر است.
۲- مدل یک بعدی بوده و تغییر شعاعی دما و غلظت قابل ملاحظه نمی باشد.
۳- راکتور واحد (E0) پتروشیمی و در کل راکتورهای صـنعتی تولیـد (E0) دارای نـرخ محوری بالا هستند. در نتیجه پراکندگی شعاعی غلظت و دما در داخل بستر راکتور نـاچیز و قابل چشم پوشی است. (در مقایسه با شعاع کم تیوب ها)
۴- خواص ترموفیزیکی نظیر دانسیته و سرعت فاز گازی، مطابق با دما، فشار و تغییرات مـول تغییر می کنند.